Δευτέρα 25 Ιουνίου 2012

Ποιά είναι η «Ευρώπη της ανάπτυξης»;


του Δημήτρη Μακροδημόπουλου

Όσοι ασπάζονται τις δοξασίες περί της «Ευρώπης της ανάπτυξης»  που θα αγγίζει όλους τους λαούς των κρατών μελών, δηλαδή ακόμη και της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Πολωνίας, των Βαλτικών κρατών και αύριο των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων, θα μπορούσαν επιεικώς να χαρακτηρισθούν ως αιθεροβάμονες.

Διότι αν το πιστεύουν, τότε πώς ερμηνεύουν την υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου του ελληνικού λαού και την τάση να εξομοιωθεί με αυτό της Εσθονίας που είναι μέλος της Ευρωζώνης ή της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας; Όταν στα όρια ενός και μόνον κράτους  το κατά κεφαλήν ΑΕΠ από περιφέρεια σε περιφέρεια διαμορφώνεται τόσο ανισομερώς, πώς είναι δυνατόν να υπάρξει η «Ευρώπη της ανάπτυξης» τα αγαθά της οποίας θα απολαμβάνουν όλοι οι λαοί; Διότι οι περιφέρειες μιας χώρας ανήκουν σε ένα κράτος γεγονός που αμβλύνει τις ανισότητες, ενώ  στην ΕΕ και ιδιαίτερα στην Ευρωζώνη κυρίαρχο συστατικό στοιχείο της παραμένει το έθνος – κράτος, ο ρόλος του οποίου ενισχύεται αποκλείοντας την πολιτική ένωση των κρατών μελών.

Όσοι εξαίροντας τον καπιταλισμό προβάλλουν ως επίτευγμά του μόνον τις χώρες της ΕΕ και της Β. Αμερικής μας λένε τη μισή αλήθεια. Διότι και οι χώρες της Αφρικής, της Εγγύς και Μέσης Ανατολής, της ευρύτερης Ασίας και της Λατινικής Αμερικής είναι δημιούργημα του καπιταλισμού. Οι πρώτες είναι οι χώρες της καπιταλιστικής ανάπτυξης και οι δεύτερες της καπιταλιστικής υπανάπτυξης. Όλες μαζί συγκροτούν το αναπόσπαστο όλον του καπιταλιστικού κόσμου. Αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Σε βαθμό μάλιστα ώστε η ύπαρξη των υπανάπτυκτων χωρών να είναι αναγκαία προϋπόθεση για την ύπαρξη των αναπτυγμένων. Η σχέση που συνδέει τις μεν με τις δε, είναι η σχέση των άνισων ανταλλαγών η οποία μεταφέρει τον πλούτο του Τρίτου Κόσμου στις ισχυρές χώρες της Δύσης. Αυτό το μοντέλο διαμορφώνεται βαθμιαία στην ΕΕ με την κατάργηση του προστατευτισμού και το κοινό νόμισμα.

Αλλά και οι χώρες της καπιταλιστικής ανάπτυξης δοκιμάζονται από την ανισόμετρη ανάπτυξη, που αποτελεί νομοτελειακό χαρακτηριστικό της λειτουργίας του καπιταλισμού,  η οποία διαφοροποιεί τους συσχετισμούς και οδηγεί στις συγκρούσεις μεταξύ των ισχυρών κρατών για την αποκατάσταση της ισορροπίας στις εκάστοτε συνθήκες. Οι συσχετισμοί μεταξύ ΗΠΑ, Μ. Βρετανίας, Γαλλίας, Γερμανίας, Ρωσίας ήσαν οι ίδιοι πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πριν και μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά τον Ψυχρό πόλεμο; Σε συνθήκες μάλιστα κρίσης, όπως αποδείχθηκε ιστορικά, η ανισόμετρη ανάπτυξη προσλαμβάνει οξύτερες μορφές επισπεύδοντας και επιτείνοντας τις ανισότητες μεταξύ των κρατών. Σήμερα στην Ευρώπη βιώνουμε μια πρωτόγνωρη ιστορικά άνιση ανάπτυξη μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ που αναπαράγει βαθμιαία στα όριά της το όλον του καπιταλιστικού κόσμου. Δηλαδή τις ισχυρές χώρες της ευρωπαϊκής μητρόπολης και τις περιφερειακές χώρες του νότου και της ανατολικής Ευρώπης.

Πού οφείλεται αυτή η επιτάχυνση της ανισομέρειας;  Στην επανένωση της Γερμανίας και στην διεύρυνση της ΕΕ προς Ανατολάς που ανέτρεψε όλους τους συσχετισμούς, μετέφερε το κέντρο βάρους της ΕΕ προς Ανατολάς και κατέστησε τη Γερμανία ηγέτιδα δύναμη. Δεν πρόκειται για ιστορική σύμπτωση και συγκυρία αλλά ιστορικό στόχο του Βερολίνου να ηγεμονεύσει στην Κεντρική Ευρώπη. Όπως γράφει ο Χάινριχ Α. Βίνκλερ στο έργο του «Βαϊμάρη: Η ανάπηρη δημοκρατία», «μέρος του σχεδίου (της Μεγάλης Γερμανίας του «Ράιχ») ήταν η πολιτικοοικονομική ένωση της “ενδιάμεσης Ευρώπης” (Μεσευρώπης)» και συμπληρώνει: «Κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης ενισχύθηκαν οι τάσεις για τη δημιουργία ενός μεγάλου κεντροευρωπαϊκού οικονομικού χώρου υπό την κυριαρχία της Γερμανίας». Τα σχέδια λοιπόν του Ράιχ μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο υλοποιούνται σήμερα εκτοπίζοντας σε ρόλο οικονομικής αποικίας τις χώρες του νότου που πρωταγωνίστησαν στη δημιουργία της ΕΟΚ.

Αν λάβουμε υπόψη μας ότι σε συνθήκες όξυνσης της ανισόμετρης ανάπτυξης εντός της ΕΕ οι αδύναμες χώρες, όπως η Ελλάδα, συνθλίβονται, είναι απορίας άξιο πώς το σύνολο του πολιτικού κόσμου ορκίζονται στην προοπτική της Ευρώπης των τραπεζών και στην παραμονή μας στο ευρώ. Πώς οραματίζονται το μέλλον της χώρας όταν τρεις δεκαετίες στην «Ευρώπη της ανάπτυξης» αποδεδειγμένα απαξιώθηκε παραγωγικά σε βαθμό μάλιστα ώστε να αδυνατεί να ανταποκριθεί σε στοιχειώδεις ανάγκες της χώρας;

Και ας μη λησμονούμε ότι  το μεγαλύτερο τμήμα των 203 δις, όσο αποτιμώνται σήμερα οι ευρωπαϊκές εισροές πέραν των δανείων, επιστράφηκαν στην πηγή τους είτε με την εισαγωγή μηχανολογικού εξοπλισμού και προϊόντων κατανάλωσης είτε ως καταθέσεις στις ευρωπαϊκές τράπεζες. Και τα υπόλοιπα; Τα υπόλοιπα επενδύθηκαν σε έργα υποδομής, κυρίως στην οδοποιία, για την εξυπηρέτηση του ευρωπαϊκού διαμετακομιστικού εμπορίου και όχι στην παραγωγική αναβάθμιση της χώρας, η οποία υπονομεύτηκε. Όπως στις αποικίες δηλαδή.

Μακροδημόπουλος Δημήτρης

Δεν υπάρχουν σχόλια: